Asmada Yarma Aşı

Bağcılıkta aşılar; Hastalıklara ve zararlılara dayanıklılık, tuza-neme-kurağa dayanıklılık, kirece dayanıklılık, ıslah çalışmaları ve çoğaltma gibi amaçlarla sıkça kullanılan, iki farklı materyalin kambiyum dokularının çakıştırılarak kaynaştırılmasına dayalı vegatatif bir çoğaltma yöntemidir ve asma kolay aşı tutan bitkilerden biridir.



Bağcılıkta yerinde aşılamada uygulanan en yaygın aşı çeşitleri şunlardır; Kalem aşıları (En fazla uygulanan aşılardır), Göz aşıları, Yeşil aşılar

Aşıda başarının sağlanması; 1. Aşı materyalinin özelliklerine, 2. Aşı yapma tekniğine, 3. Ortam koşullarına bağlıdır.

Anaçla kalemin uyuşması ön koşuldur. Aşıda kullanılacak anaç ve kalem iyi olgunlaşmış (odunlaşmış) olmalıdır. Pişkinleşmemiş kalemler yeteri kadar besin maddesi içermezler, bu nedenle aşılamada başarı düşük olur. İyi odunlaşmış çubuklar parlaktır ve çeşidin kendine özgü rengini alır. Bükülünce kabuk çıtırdayarak parçalanır. Öte yandan anaç ve kalem genç olmalıdır. Kalem iyi odunlaşmış olsa bile anaç çok yaşlı ise aşı zor tutar. Yerinde yapılacak aşılarda anacın baş parmak kalınlığında olması yeterlidir. Çoğunlukla anaçlar 2 yılda bu kalınlığa erişirler.

Aşı tekniği yönünden anaç ve kalemin kaynamayı sağlayacak dokularının çok sıkı temas etmesi gereklidir. Dokular ne kadar sıkı olursa, kaynaşma da o kadar kolay ve çabuk olur. Anaç ve kalemin kambiyum dokuları karşılıklı olmalı ve çakışmalıdır.

İki ayrı bitki parçası olan anaç ve kalemin tutması için sıcaklık, nem ve oksijene gerek vardır. Yara dokusu (kallus) oluşumu için ideal sıcaklık 24-29 ° C’dir. Aşı yapıldığında sıcaklık düşükse anaç ve kalem kaynaşma belirtisi göstermeden canlılıklarını koruyarak beklerler. Sıcaklık uygun hale geldiğinde kaynaşma başlar. Yüksek sıcaklıkta yara dokusu hızlı gelişir. Ancak gevrek ve zayıf dokulu olur. Düşük sıcaklıklarda ise (22-24 ° C) yara dokusu yavaş oluşur. Ancak sıkı yapılı ve dayanıklıdır. Sıcaklık 16-21 ° C olduğunda çok yavaş oluşan kallus dokusu, 15 ° C ve altında durur.

Yüksek oransal nem kaynaşma için gerekli diğer faktördür. Aşı yeri çevresinde oransal nem % 85 olmalıdır. Daha yüksek nem daha iyi sonuç verir. Arazide yerinde yapılan aşılarda, aşı yerinin neminin muhafazası için, aşı kalemi üzeri kalınlığı 5-8 cm olan ince toprakla (kümbet şeklinde) örtülür...

Sağlıklı, kaliteli ürün veren ve verimli asmalardan alınan kalemler olgunlaşmış ve 1 yaşında olmalıdır. Aşı kalemleri yaprak dökümünden itibaren, gözler uyanıncaya kadarki dönemde alınabilir ve aşı zamanına kadar, nemli talaş veya kum içinde katlanarak, don olayının olmadığı serin bir yerde saklanabilir.

Kalem aşılarının yapılması için Şubat-Mart ayları uygundur. Yukarıda açıklanan iklim değerleri uygun olduğu sürece bu aşı zamanı Nisan ayı sonuna kadar da uzayabilir. Asmalara su yürüdüğünde, uyanma döneminde (hatta uyanmanın birazcık sonrasında) aşılama daha başarılı olur.

YARMA AŞI : 1-3 yaşlı anaçların aşılanmasında en çok kullanılan ve en kolay olan aşıdır. Çapı 3 cm’ye kadar olan (yani aşağı yukarı baş parmak kalınlığı) anaçların aşılanmasında kullanılır. Yaşlı gövdeler üzerinde de yarma aşı yapılabilir, ancak tutma oranı düşer. Anaç toprak seviyesinden (ya da duruma göre biraz altından, biraz üstünden olabilir) kesilir. Aşı baltası (yargıç) ile üzerine ağaç tokmakla vurularak 2-7.5 cm kadar anaç tam ortadan yarılır. Kalın anaçlarda bu yarığın uzun olmamasına dikkat edilmelidir. Aşı baltasının üçgen kısmı anacın ortasına sokulur. Aşı kalemi 1 veya 2 gözlü hazırlanır. Kalemin alt kısmı aşağıya doğru incelen bir kama gibi yontulur. Her iki taraftan açılan şev incelerek, kalemin ekseninin uç kısmında birleşmelidir. Kalemdeki yontulan bu kısmın uzunluğu anaçtaki yarığın uzunluğuyla eşit olmalıdır. Kalem yerleştirildikten sonra ne anaçta açılan yarıkta bir boşluk, ne de yerleştirilen kalemin yontulmuş kısmında açıkta kalan bir bölge olmamalıdır. Kalem ile anacın kambiyum dokuları aynı hizada olmalıdır. (Bu durumda anacın kabuk kısmı ile kalemin kabuk kısmı da karşılıklı gelecektir.) Kalemdeki gözlerden altta olanın, anaçtaki yarığın dış tarafına bakacak şekilde yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Kalın anaçlarda 2 kalem takılabilir. Aşı bağı veya rafya ile sarılarak sıkıca bağlanır. Aşının üzeri gevşek bir toprakla örtülür. Aşıların hep aynı tarafına herek konulur.

Aşı Kaleminin Yontulması : Geçen yılki sürgünlerin dipten 2/3’lük kısmı kullanılmamalıdır. Bu gözler gelişmemiş olabilir ve gözler sürmeden kısa süre içinde dökülür. Sürgün 1-2 gözlü olarak kesilir. Altta kalacak göz dışa gelecek şekilde ve gözün 0.5 cm altından, her iki yandan yontulur. Uçta sıfıra düşecek şekilde kama şekli verilir. Kalemin dış tarafı kalın, içe gelecek yeri daha ince olacak şekilde hazırlanır.