12 Mayıs 2009 Salı

Değirmen Taşları ve Ev Değirmeni

Dışarıdan gelen sesi duyunca, gidip şu değirmenin fotoğrafını çekeyim dedim. Bu değirmen çoğu eski evde vardır. Evlenmiş yeni ev kurmuş gençlerin evinde bulunmaz. Onların böyle şeylerle işi olmuyor artık. Efendiiiim, bu değirmenle ne yapılır; Bulgur çekilir, bir bakla yemeği olan "fava"nın ana malzemesi olan baklanın kabuğunun çıkarılmasında ve tarhanalık buğday çekilmesinde kullanılır. Bugünkü kullanım amacı da civcivlere yem hazırlamak. Tavuklar arpa ve buğday tanelerini bütün olarak yiyebiliyorlar ama civcivler yiyemiyorlar. Onlar için buğday tanelerinin boyutunu biraz küçültmek gerek :)



Değirmen ortası delik üstüste konulmuş iki taştan oluşuyor. Taşlar mil vazifesi gören ortadaki ahşap kazık etrafında dönüyorlar. Bir yandan öğütülecek malzeme taşların ortasındaki delikten konulurken bir yandan da taş döndürülüyor.



Üst taşın üzerindeki kenara yakın yerdeki çukurluğun içine konulan uzun bir değneğin diğer ucu tavandaki bir tahtaya açılmış olan deliğe geçiriliyor.



Bu değneğin taşa yakın olan kısmından tutulup dairesel hareketler yapılarak taş kolaylıkla döndürülüyor. Taşların daha ince kırması (öğütmesi) için zaman zaman bilenmeleri gerekiyor.
.

6 yorum:

  1. Ne güzel. Hala kullanılıyor sizde. Bizim buralarda artık eskilerin evlerinde bile kullanılmıyor.

    Sizde kesin kahve içinde bir el değirmeni mevcuttur Mehmet Bey:)

    YanıtlaSil
  2. Evet kahve değirmeni vardı, hatırlıyorum. Bugün sordum, atıldığını söylediler maalesef :)

    YanıtlaSil
  3. Komsum, ogutulen seyin inceligi nasil ayarlaniyor?

    YanıtlaSil
  4. Bizde, fava yapmak için baklanın kabuğunun çıkarılmasında ve baklanın kaba olarak kırılmasında, bundan daha ince olan bulgurun hazırlanmasında kullanıldığını biliyorum. Tavuklara, civcivlere yem kırmak için de kullanılıyor sanırım. Daha ince öğütme yapılıyor mu, yapılıyorsa nasıl yapılıyor bilmiyorum. Ama öğreneceğim ve yazacağım :)
    Selamlar...

    YanıtlaSil
  5. aski taş değirmenlerin ortalama fiyatı nedir

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Köyde alınıp satılmadığı için fiyatını da bil(e)miyorum maalesef...

      Sil