28 Kasım 2008 Cuma

Bodrum-Karaova Yöresinde Yaygın Zeytin Çeşitleri

Çocukluğumdan beri hep iki zeytin ismi duymuşumdur burada. Yoz zeytin ve Milas zeytini. Yoz zeytin dedikleri daha erken gelişir. Bu zeytinin ağaçları yaşlıdırlar. Asırlıktırlar, hatta bir kaç asırı devirenleri vardır.



Milas Zeytini denilen zeytin bu işte. Vakti zamanında Milas tarafından aşıları (ya da fidanları) geldiği için bu ismi almış olmalı. Ben bunun ismini daha çok "Dilme Zeytin" olarak bilirdim. Çizik zeytin (bizim burada dime zeytin denir) bundan yapıldığı için bu ismi almış olduğunu düşünüyorum. Bu zeytinin ağaçları genç ağaçlardır. Düzenli tesis edilmiş olan zeytinlikler de genellikle bu çeşittendir. Literatürdeki adı ise "Memecik" olarak geçmektedir.



Yoz zeytin denilen zeytin de bu :) Buralarda, yol kenarında, tarla sınırında, orda burda, münferit olarak bir çok zeytin ağacı görebilirsiniz. Çok eskilerde, delicesini aşılayan kişi o ağacı sahiplenmiş. Ve çok ilginçtir, herkes çok geniş bir alandaki tek tek dağılmış ağaçlarının yerini hiç unutmaz:) Ve mirasta zeytin ağaçları da tek tek bölüşülmüş. Çoğu bir kaç asır devirmiş olan bu ağaçların hemen hemen hepsi "yoz zeytin" olarak bilinen çeşittendir. Buralarda meşhur olan "çekişte zeytin" (çoğu kişi kırma zeytin olarak bilir) bu zeytinden yapılır. Bunun yanı sıra literatürde "çekişte" adında bir zeytin çeşidi de mevcut.



Büyüklüklerini ve şekillerini kıyaslamak açısından, yan yana (buranın adlandırmasıyla) Milas Zeytini (ya da Dilme Zeytin) ve Yoz Zeytin.



Son bir kaç yıldır tesis edilen yeni zeytinliklerde bunların haricinde yeni çeşitler dikiliyor. Ama bunlar henüz kayda değer düzeyde verime geçmiş değiller. Bir de gittikleri yerlerde gördükleri farklı çeşitlerden aşılık kalem getirilerek aşılanmış farklı zeytin çeşitlerinden tek tük görülebilir ki, miktarı çok çok azdır. İşte yukarıdaki zeytin de bu bağlamda aşılanmış olan bir çeşit, "Ayvalık" çeşidi. Yaklaşık 50 yıl önce aşılanmış ve sadece iki ağaç var bizde. Yağlık ve sofralık bir çeşit.

Büyüklük ve şekillerinin kıyaslanabilmesi için her üç zeytin yan yana.
.
Zeytin çeşitleri için bknz. Zeytincilik Araştırma Enst.
.
.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder